Kiên định với đường lối phát triển kinh tế nhất quán của Đảng ta
Trước hết, cần khẳng định rằng, đường lối phát triển kinh tế của Đảng Cộng sản Việt Nam đã và đang thể hiện sự nhất quán, kiên định và vững chắc – Đó là tiếp tục phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, kiên định mục tiêu XHCN vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Đường lối phát triển kinh tế của Đảng Cộng sản Việt Nam từ thời kỳ “Đổi mới” (năm 1986 đến nay) đã cho thấy sự nhất quán trong mục tiêu và linh hoạt trong phương pháp vận dụng vào điều kiện thực tế của đất nước. Đây là một hành trình dài với nhiều điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn, nhưng Đảng và Nhà nước ta luôn kiên định với mục tiêu tối thượng là xây dựng chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Nghị quyết của Đảng qua các kỳ Đại hội đều nhấn mạnh và làm sâu sắc thêm mục tiêu này, khẳng định sự kiên định về đích đến.
Về phương pháp lãnh đạo, Đảng và Nhà nước luôn chú trọng các biện pháp nhằm giải phóng sức sản xuất và phát huy mọi nguồn lực của xã hội vào phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở vật chất của Chủ nghĩa xã hội. Đây là điểm mấu chốt thể hiện sự nhất quán trong tư duy chiến lược của Đảng, mặc dù phương tiện thực hiện có sự điều chỉnh đáng kể qua các giai đoạn.
Bước ngoặt “Đổi mới” (Đại hội VI – 1986) là minh chứng rõ nhất cho sự nhất quán trong mục tiêu nhưng linh hoạt trong phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ta. Khi nhận thấy mô hình cũ kìm hãm sự phát triển, Đảng ta đã dũng cảm tự phê bình và đổi mới tư duy kinh tế. Đó là chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN: từ chỗ chỉ chú trọng kinh tế quốc doanh và tập thể, Đảng ta đã thừa nhận sự tồn tại và khuyến khích kinh tế tư nhân, coi đó là động lực quan trọng của nền kinh tế. Sự thay đổi này không phải là “chệch hướng” mà là để khơi dậy mọi nguồn lực xã hội, giải phóng sức sản xuất, phục vụ mục tiêu chung.
Sự nhất quán này được thể hiện rõ nét qua việc xác lập đúng vai trò và vị thế của các thành phần kinh tế (kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài…) trong tổng thể nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở từng giai đoạn lịch sử khác nhau. Mỗi thành phần đều có vị trí và đóng góp riêng, cùng tồn tại và cạnh tranh lành mạnh dưới sự quản lý của Nhà nước.
Bước vào kỷ nguyên mới, Đảng ta tiếp tục kiến tạo cơ cấu kinh tế đa dạng và năng động dựa trên thế kiềng ba chân gồm: Kinh tế Nhà nước là nền tảng cơ bản cho các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, hoạt động trong những ngành và lĩnh vực chiến lược then chốt, là lực lượng vật chất quan trọng để Nhà nước điều tiết, ổn định kinh tế vĩ mô và thực hiện các mục tiêu xã hội, dẫn dắt các thành phần kinh tế khác phát triển theo định hướng XHCN; Kinh tế tập thể được khuyến khích phát triển với nhiều hình thức đa dạng, mô hình hoạt động hiệu quả hơn, có vai trò là cầu nối kinh tế Nhà nước với kinh tế tư nhân, thúc đẩy phát triển vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn phục vụ chế biến, xuất khẩu và đẩy mạnh thương mại hóa các sản phẩm OCOP (1) đậm chất văn hóa; và đặc biệt, kinh tế tư nhân được xác định là một động lực quan trọng, được tạo điều kiện để giải phóng mạnh mẽ năng lực sản xuất, sáng tạo, tiên phong tạo ra sự phát triển đột phá nhờ công nghệ, khả năng huy động vốn từ xã hội và kỹ năng quản lý, đóng góp nhiều hơn vào GDP, tạo việc làm và thu hút đầu tư, kỳ vọng tạo ra đột phá trong phát triển kinh tế để tiến vào kỷ nguyên vươn mình với những vận hội mới của dân tộc.
Sự nhất quán và linh hoạt trong đường lối kinh tế của Đảng đã mang lại những thành tựu vượt bậc, đưa Việt Nam từ một nước nghèo đói, lạc hậu vươn mình trở thành một nền kinh tế năng động trong khu vực với tăng trưởng kinh tế ấn tượng, đời sống người dân được cải thiện rõ rệt, đất nước thoát khỏi tình trạng kém phát triển, cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, hội nhập quốc tế sâu rộng, vị thế quốc tế ngày càng được khẳng định.
Thật vậy, phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN là một đột phá lý luận rất cơ bản và sáng tạo của Đảng ta. Việc thực hiện thành công đường lối đó sẽ góp phần bổ sung, phát triển lý luận Mác – Lênin về Chủ nghĩa xã hội và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở những nước có nền kinh tế còn kém phát triển; đồng thời, là minh chứng sinh động bác bỏ mọi luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch hòng phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng ta trên mặt trận kinh tế.
Những đột phá trong tư duy quản lý kinh tế của Đảng ta trước những vận hội mới
Ngày 04/05/2025, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân ra đời, là kết quả của quá trình nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, phân tích, đánh giá những thách thức và cơ hội trong kỷ nguyên mới, từ đó có những bước phát triển đột phá trong tư duy lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với phát triển kinh tế.
Nghị quyết 68-NQ/TW mở đầu bằng việc khẳng định kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN”. Việc sử dụng cụm từ “kinh tế thị trường định hướng XHCN” tự thân đã ngụ ý rằng, dù có nhiều thành phần kinh tế, nhưng nền kinh tế vẫn luôn được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước XHCN, với kinh tế Nhà nước giữ vai trò nòng cốt trong những lĩnh vực chiến lược của nền kinh tế.
Trước tiên, cần khẳng định rằng, Nghị quyết 68-NQ/TW khuyến khích và tạo động lực cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, nhưng không vì thế mà thay đổi vị thế của kinh tế Nhà nước – Lực lượng chủ đạo của Nhà nước trong điều tiết vĩ mô nền kinh tế và dẫn dắt các thành phần kinh tế khác phát triển theo định hướng XHCN. Nội dung cốt lõi trong quan điểm phát triển kinh tế tư nhân của Đảng ta không gì khác ngoài giải phóng sức sản xuất của thành phần kinh tế này để huy động nguồn lực của cả xã hội vào phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở vật chất của Chủ nghĩa xã hội, hướng tới một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Nghị quyết 68-NQ/TW đã xác định rõ ràng kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân. Điều này thể hiện sự thay đổi căn bản trong nhận thức, coi kinh tế tư nhân không chỉ là một thành phần kinh tế cần được “thừa nhận” hay “tồn tại”, mà là một lực lượng chủ lực, tiên phong trong kiến tạo và phát triển kinh tế. Sự đổi mới căn bản trong tư duy lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với nền kinh tế trong giai đoạn hiện nay là giảm thiểu can thiệp hành chính và cơ chế “xin – cho”, loại bỏ các rào cản không cần thiết trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, giảm gánh nặng thủ tục cho doanh nghiệp; xây dựng Nhà nước kiến tạo, phục vụ, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, Nhà nước không chỉ là cơ quan quản lý mà còn là người hỗ trợ, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển.
Những quan điểm mới được kỳ vọng giải phóng năng lực sản xuất của khu vực kinh tế tư nhân thể hiện qua Nghị quyết 68-NQ/TW gồm: Bảo vệ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp; tạo điều kiện để kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có thể tiếp cận bình đẳng với đất đai, vốn, công nghệ và các nguồn lực khác; Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới.
Chủ trương khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ không những không làm ảnh hưởng đến vai trò nền tảng của kinh tế Nhà nước, mà ngược lại, còn giúp kinh tế Nhà nước tập trung hơn vào những lĩnh vực then chốt, hiệu quả hơn trong vai trò điều tiết và định hướng. Chủ trương tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển không có nghĩa là Nhà nước buông lỏng quản lý, mà ngược lại, Nhà nước vẫn tăng cường xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật để tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, lành mạnh cho tất cả các thành phần kinh tế, trong đó có kinh tế tư nhân.
Vì vậy, có thể khẳng định rằng việc khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển chính là một bộ phận hữu cơ của định hướng XHCN, tạo ra nguồn lực, cơ sở vật chất để thực hiện tốt hơn các mục tiêu xây dựng Chủ nghĩa xã hội. Những điểm đột phá này thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng về vai trò của kinh tế tư nhân trong sự phát triển bền vững của đất nước, đồng thời mở ra một giai đoạn mới với nhiều cơ hội và thách thức cho khu vực kinh tế quan trọng này. Thực tiễn đã chứng minh, sự phát triển hài hòa và đồng bộ của các thành phần kinh tế, trong đó kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, dưới sự quản lý hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chính là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của Việt Nam, là lời đáp trả đanh thép cho những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch trên mặt trận kinh tế.
Chú thích:
(1) OCOP: Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”
