Hàng không là một trong những ngành được nhắc đến nhiều nhất trong nền kinh tế toàn cầu. Từ năm 2010 đến năm 2018, ngành hàng không toàn cầu đã trải qua một khoảng thời gian đạt lợi nhuận dài nhất kể từ trước đến nay. Tuy nhiên, bên cạnh con số lợi nhuận khổng lồ của toàn ngành, còn nhiều hãng hàng không làm ăn thua lỗ, thậm chí là thua lỗ nghiêm trọng hay bị phá sản hoàn toàn.

Với việc tái bản lần thứ năm, cuốn sách Flying Off Course: Airline Economics and Marketing của chuyên gia đầu ngành Rigas Doganis sẽ giải thích lý do tại sao lại xảy ra điều này. Cuốn sách dày 359 trang, chia làm 14 chương và được nhà xuất bản Routledge tái bản mới nhất trong năm 2019.

Cuốn sách giải quyết các vấn đề nêu ra một cách hợp lý. Đầu tiên, sách khám phá các đặc điểm và xu hướng chính của ngành hàng không. Sau đó là nghiên cứu các khía cạnh khác nhau của nguồn cung. Tiếp theo là một số chương liên quan đến việc đáp ứng yêu cầu của ngành và quá trình kết hợp cung cầu. Chương cuối cùng bao gồm các vấn đề liên quan đến kinh tế vận tải hàng hóa bằng đường không.

Cuốn sách Flying Off Course: Airline Economics and Marketing của chuyên gia đầu ngành Rigas Doganis đã trở thành những “kim chỉ nam” của ngành hàng không. (Ảnh: Amazon).

Ngành công nghiệp hàng không thể hiện một số chức năng, đặc điểm độc đáo và ảnh hưởng đến hoạt động của ngành. Những xu hướng và xu hướng chính trong hoạt động của hãng HK được nêu trong Chương 1.

Mọi hiểu biết về kinh tế của ngành cũng phải bắt đầu với khung pháp lý quy định và những hạn chế quyền tự do hoạt động của các hãng hàng không. Trên nhiều tuyến bay quốc tế, thị trường truyền thống được kiểm soát chặt chẽ vẫn tồn tại, mặc dù các tuyến bay như vậy đang giảm về số lượng. Tại một số thị trường lớn, quy định kinh tế về vận tải hàng không đã dần được nới lỏng do áp lực từ Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu và một số quốc gia khác. Do đó, quy định quốc tế và nguyên tắc song phương hay còn gọi là “bầu trời mở” trên các thị trường cùng tồn tại song song được thế hiện trong Chương 2.

Trong phần tiếp theo của cuốn sách, trọng tâm là tìm hiểu về chi phí hàng không và các yếu tố ảnh hưởng. Sự hiểu biết này rất cần thiết để mang lại thành công trong việc cung cấp các dịch vụ hàng không đáp ứng với nhu cầu được thể hiện trong Chương 3 và 4.

Cho đến cuối những năm 1990, kinh tế hang không chủ yếu liên quan đến các hãng hang không khai thác truyền thống; nhưng sau đó, một mô hình kinh doanh hang không mới xuất hiện, đó là các hãng hàng không giá rẻ hoặc chi phí thấp (LCC). Phát triển nhanh và cũng nhanh chóng đạt lợi nhuận, các LCC này đã chứng tỏ mối đe dọa thực sự đối với các hãng hàng không truyền thống. Tính kinh tế đặc biệt của mô hình LCC này cần được đánh giá thể hiện trong Chương 5.

Có một mô hình chi phí thấp cũ hơn nhiều, đó là bay thuê chuyến hay bay không theo lịch trình. Mô hình này có tầm quan trọng đặc biệt ở Châu Âu và ở mức độ thấp hơn ở Bắc Mỹ. Đặc điểm và ưu điểm của nó đòi hỏi sự chú ý đặc biệt thể hiện trong Chương 6.

Một đặc điểm chính của ngành hàng không trong 25 năm qua là sự tăng trưởng của nhiều liên minh hàng không – được hình thành từ các hiệp định thương mại song phương hoặc liên minh đa quốc gia đến liên doanh hoặc thậm chí nắm giữ cổ phần. Các Liên minh này đã trở thành một yếu tố quan trọng của nhà cung cấp các dịch vụ hàng không được thể hiện trong Chương 7.

Tiếp theo đó là khảo sát nhu cầu về các dịch vụ hàng không và các quy trình như: tiếp thị hoặc định giá. Điều này cho phép các nhà quản lý, điều hành của hãng hàng không khớp nối giữa cung và cầu sao cho tạo ra nguồn lợi nhuận tương xứng. Nắm được nhu cầu là bước đầu tiên trong quy trình tiếp thị (thể hiện trong Chương 8).

Sự đánh giá kỹ lưỡng về nhu cầu cũng là yếu tố để phát triển nguồn cung ứng và các dự báo khác, vì mọi hoạt động trong một hãng HK cuối cùng đều bắt nguồn từ dự báo (Chương 9).

Cung và cầu được kết hợp với nhau theo nhiều cách, nhưng chủ yếu là thông qua hiệu quả của kế hoạch sản phẩm (Chương 10).

Giá vé là một yếu tố chính của sản phẩm hoặc dịch vụ hàng không và đáng được quan tâm đặc biệt. Các chính sách và chiến lược về giá vé máy bay thay thế cần được xem xét hết sức cẩn thận, đặc biệt là khi các hãng LCC đã đưa ra các khái niệm giá mới (Chương 11).

Trong những năm gần đây, các hãng hàng không đã đưa ra các nguồn doanh thu bổ sung, được gọi là doanh thu phụ trợ, để bổ sung cho doanh thu bán vé. Doanh thu phụ trợ được tạo ra từ một loạt các sản phẩm và dịch vụ. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động tài chính của nhiều hãng hàng không (Chương 12).

Mặc dù cuốn sách chủ yếu tập trung vào các dịch vụ vận tải hành khách nhưng cũng không quên vai trò và tầm quan trọng của vận tải hàng hóa. Đối với một số hãng, vận tải hàng hóa cực kỳ quan trọng cả về khai thác và doanh thu. Vận tải hàng hóa đòi hỏi sự chú ý đặc biệt do đặc điểm kinh tế và hoạt động vận chuyển của mỗi hãng khác nhau (Chương 13).

Dựa trên các phân tích đã nêu ở trên, có thể đưa ra một số kết luận về chiến lược mà các hãng hàng không (với các mô hình khác nhau) nên tuân thủ để theo đuổi thành công lâu dài (Chương 14).

Cuốn sách này là một hướng dẫn không thể thiếu cho các hoạt động của ngành công nghiệp hàng không. Giới thiệu một cách thực tế và đầy đủ về các nguyên tắc cơ bản của kinh tế và tiếp thị hàng không, cuốn sách khám phá cấu trúc của thị trường, bản chất của chi phí hàng không, các vấn đề xung quanh giá vé và nhu cầu đi lại, những phát triển mới nhất trong thương mại điện tử. Các ví dụ sinh động được rút ra từ các hãng hàng không vận chuyển hành khách, hãng hàng không bay thuê chuyến và hãng hàng không vận tải hàng hóa để cung cấp một cái nhìn năng động cho toàn bộ ngành công nghiệp này.

Phiên bản cập nhật mới nhất năm 2019 cũng khám phá những thay đổi sâu rộng đã ảnh hưởng đến các hãng hàng không trong những năm gần đây. Cuốn sách bao gồm nhiều tài liệu mới về các liên minh hàng không, các hãng hàng không giá rẻ đường dài, chính sách giá mới và doanh thu phụ trợ để trình bày một bản báo cáo hấp dẫn về tình trạng hiện tại của ngành hàng không. Đưa ra một cách tiếp cận thực tế và tiêu biểu với các ví dụ thực tế, cuốn sách này sẽ có giá trị đối với bất kỳ ai mới tham gia vào ngành hàng không cũng như những người muốn tìm hiểu rõ hơn về hoạt động khai thác và tài chính của ngành.

Các độc giả quan tâm tới cuốn sách này có thể tìm đọc tại mục Thư việnthư viện sách trên portal TCT (http://vportal.vietnamairlines.com/_layouts/officeone/default.aspx)