Những ngày cuối năm 2021 này, Quân đội và ngành Hàng không Việt Nam vô cùng thương tiếc khi nhận được tin về sự ra đi của Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND, nguyên Cục trưởng Cục HKDDVN, nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng Không Việt Nam Nguyễn Hồng Nhị; ông đã qua đời tại Bệnh viện Quân y 175 (TP.HCM), hưởng thọ 85 tuổi.
Ông Nguyễn Hồng Nhị (sinh năm 1936), tại xã Hoài Sơn, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định. Năm 1985 được phong Thiếu tướng. Ông là một phi công tiêm kích lái máy bay MiG-21 và là phi công Việt Nam đầu tiên dùng MiG-21 bắn rơi máy bay Mỹ. Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị đã trực tiếp bắn rơi 8 máy bay Mỹ trong cuộc kháng chiến.
Năm 1989, ông chuyển ngành. Từ tháng 9-1990 đến tháng 9-1992 ông làm Tổng cục trưởng, Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam, kiêm Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không Việt Nam. Ông lãnh đạo ngành Hàng không ở vị trí Cục trưởng Cục Hàng không dân dụng Việt Nam cho đến tuổi nghỉ hưu vào tháng 5/1998.
Trong chiến đấu giành độc lập dân tộc, ông là người Anh hùng của Quân đội và nhân dân; trong công cuộc kiến thiết và xây dựng đất nước sau khi chuyển ngành, những đóng góp và dấu ấn mà vị lãnh đạo Ngành Hàng không dân dụng để lại trong gần 10 năm đó thực sự là nền tảng vững chắc cho những chặng đường phát triển đầy tự hào của ngành HKDDVN cho tới hôm nay.
Giai đoạn Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị đảm nhận cương vị Tổng cục trưởng Tổng cục Hàng không dân dụng Việt Nam, kiêm Tổng giám đốc TCT Hàng không Việt Nam là giai đoạn lịch sử rất đặc biệt, có tính quyết định. Đó là những năm đầu thập niên 1990, ngành Hàng không dân dụng Việt Nam nói chung và Đoàn bay 919 nói riêng đã chứng kiến những sự kiện quan trọng của đất nước và thế giới. Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu trước đó đã tác động tới nhiều mặt của đời sống kinh tế, xã hội nhiều nước, trong đó có Việt Nam. Chính sách cấm vận của Mỹ cũng đã ngày càng tỏ ra lỗi thời. Trong khi đó, Việt Nam đã trải qua hơn 4 năm thực hiện công cuộc Đổi mới, với nhiều thành tựu quan trọng. Nhu cầu xây dựng ngành hàng không phải bứt phá với tốc độ nhảy vọt để sớm rút ngắn khoảng cách lạc hậu so với ngành hàng không trong khu vực và trên thế giới là một nhiệm vụ được đặt ra một cách cấp thiết.
Trong bối cảnh kinh tế – xã hội rất đặc biệt đó, bằng trí tuệ, tư duy sắc sảo và bản lĩnh quyết đoán của một vị tướng, ông đã dành toàn bộ tâm huyết của mình cho việc lãnh đạo, chỉ đạo các đơn vị trong Tổng công ty Hàng không hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ quan trọng được Đảng và Nhà nước giao phó.
Giai đoạn những năm 1990, ngành Hàng không dưới sự lãnh đạo của ông, là thời kỳ phát triển mạnh mẽ nhất trong 40 năm kể từ khi ngành Hàng không ra đời, xây dựng và từng bước trưởng thành. Đây là thời kỳ thay đổi toàn diện của ngành; có thể nói là giai đoạn khai sinh một ngành kinh tế mũi nhọn: ngành Hàng không dân dụng Việt Nam ra đời và Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị là một trong những người đặt viên gạch nền tảng đầu tiên cho một ngành kinh tế kỹ thuật tiến tiến, hiện đại; tạo đà cho sự cất cánh của ngành Hàng không Việt Nam vững vàng bay vào thế kỷ XXI.
Những dấu ấn của Vị Tướng, Vị Lãnh đạo đầu tiên của TCT Hàng không Việt Nam vẫn sẽ mãi in đậm trong quá trình lịch sử hơn 60 năm xây dựng và trưởng thành của Đoàn bay 919. Đó không chỉ là những tấm ảnh còn lưu giữ trong Nhà truyền thống thể hiện sự quan tâm, sâu sát của ông với một đơn vị chủ lực người lái máy bay của Hàng không Việt Nam mà còn là dấu ấn mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của ông trong công cuộc chuyển đổi thành công công nghệ hàng không Việt Nam từ máy bay và trang thiết bị của Liên xô cũ sang công nghệ hiện đại, an toàn và tiện nghi của phương Tây.
Đầu năm 1991, Tổng công ty Hàng không Việt Nam đã trình Nhà nước đề án đầu tư mua, thuê máy bay thế hệ mới là loại ATR-72, loại máy bay có thể cất, hạ cánh tại các sân bay có đường băng ngắn phù hợp với địa hình Việt Nam. Kế hoạch được Chính phủ chấp thuận và xúc tiến đầu tư. Để chuẩn bị, Đoàn Bay đã tuyển chọn 9 phi công đầu tiên sang Pháp để học chuyển loại ATR-72.
Luôn theo sát, chứng kiến và động viên từng bước trưởng thành của Đoàn bay 919. (Ảnh: ĐB).
Chỉ trong một thời gian ngắn, từ đó tính đến năm 1995, lực lượng phi công của Đoàn bay 919 đã hoàn toàn làm chủ công nghệ điều khiển những dòng máy bay hiện đại ATR-72, A320, F-70, B-767. Để từ “thuê ướt” chuyển sang “thuê khô”, Đoàn bay 919 đã tuyển chọn, gửi phi công đi đào tạo, đào tạo chuyển loại. Đội ngũ người lái các loại máy bay TU-134, IL-18, YAK-40, AN-24… dày dặn kinh nghiệm, còn đủ sức khỏe, đủ tiêu chuẩn để ưu tiên tiếp tục học chuyển loại ở nước ngoài như Úc, Pháp… để đạt bằng lái các loại máy bay thế hệ mới… Cùng với việc cử phi công sang nước ngoài học chuyển loại.
Năm 1994, lần đầu tiên, Hàng không Việt Nam đã tuyển chọn 60 học viên mới, những thanh niên trẻ, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn để gửi đi đào tạo người lái máy bay thương mại tại nước ngoài. Phần lớn trong số những phi công ấy đã phát triển, trưởng thành, hiện nay là những cán bộ chủ chốt, nòng cốt của Đoàn bay, của TCT trong các lĩnh vực huấn luyện, an toàn và khai thác bay.
Từ những cột mốc ban đầu ấy, đội ngũ người lái máy bay của Đoàn bay đến nay đã hơn 1.200 phi công; Tổng công ty Hàng không Việt Nam và Đoàn bay 919 đã hoàn toàn tự chủ trong huấn luyện, đào tạo phi công làm chủ và khai thác an toàn, hiệu quả các dòng máy bay hiện đại bậc nhất thế giới; Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam đã lần lượt đạt rất nhiều thứ hạng, danh hiệu danh giá trong các bảng đánh giá chuyên môn và dịch vụ uy tín trên toàn cầu.
Những đóng góp của Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nhị – Vị Lãnh đạo đầu tiên của TCT Hàng không Việt Nam và những dấu ấn mà ông để lại cho ngành Hàng không Việt Nam, cho Tổng công ty và sự phát triển của Đoàn bay 919 không dễ gì kể hết. Ông đã ra đi nhưng các thế hệ CBNV của ngành Hàng không sẽ luôn tự hào và nhớ mãi về ông – Vị Tướng – Người Anh hùng Không quân và Tướng quân trên mặt trận đổi mới ngành Hàng không Dân dụng Việt Nam.
TTNB Đoàn bay
