Hơi thở Venice trong từng mảnh thủy tinh
Hành trình đến với Murano giống như một chuyến du hành vượt thời gian, đưa bạn trở về thời Trung cổ, khi những ngọn lửa vẫn cháy sáng đêm ngày trong các xưởng thủy tinh. Ngay từ thế kỷ 13, để bảo vệ bí quyết chế tác thủy tinh vô giá, chính quyền Venice đã buộc tất cả các lò sản xuất phải di dời ra đảo Murano.
Điều này không chỉ giúp kiểm soát an toàn hỏa hoạn trong lòng thành phố, mà còn biến nơi đây thành một “nhà tù lấp lánh”, nơi những người thợ tài hoa bị “giam cầm” để giữ gìn bí mật của nghề. Họ được ban cho đặc quyền kết hôn với con gái của các gia đình quý tộc, nhưng đồng thời, những người này cũng bị Hội đồng giám sát chặt chẽ. Thậm chí, một tấm gương do người Venice làm ra còn đắt hơn cả vàng.
Mỗi tác phẩm thủy tinh Murano không đơn thuần là một món đồ trang trí, mà là sự kết tinh của lịch sử, văn hóa và câu chuyện. Từ những chiếc lọ hoa, ly cốc đến những chiếc đèn chùm nặng 2.700 kg, mỗi sản phẩm đều được tạo ra bằng kỹ thuật thủ công tinh xảo, đòi hỏi sự kiên nhẫn và kinh nghiệm qua nhiều thế hệ. Chính vì thế, mỗi sản phẩm đều là độc bản. Thậm chí, cả những họa sĩ nổi tiếng thế giới như Pablo Picasso và Ai Weiwei cũng từng tìm đến đây để kết hợp tài năng của mình với nghệ thuật thủy tinh.
Câu chuyện về những người thợ Murano cũng trở thành cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học, ví dụ như tiểu thuyết “Người thổi thủy tinh xứ Murano”. Cuốn sách kể về Corradino Manin, một bậc thầy thổi thủy tinh đã bán đi bí mật của mình để bảo vệ cô con gái, và hàng thế kỷ sau, hậu duệ của ông là Nora đã tìm đến Venice để học nghề, khám phá lại quá khứ của gia đình. Câu chuyện này không chỉ lôi cuốn mà còn làm nổi bật sự kỳ diệu và tinh hoa của nghề thủ công này.
Những tuyệt tác từ ngọn lửa
Bước vào một xưởng thủy tinh ở Murano, du khách sẽ lặng người khi thấy thủy tinh nóng chảy đỏ rực được thổi thành lọ hoa, chiếc cốc hay đèn chùm tinh xảo. Đằng sau từng đường nét là sự kiên nhẫn và kỹ năng được truyền qua nhiều thế hệ. Mỗi sản phẩm không chỉ là vật dụng, mà là một tác phẩm nghệ thuật, mang trong nó cả văn hóa Venice.
Thế kỷ XX, Murano còn ghi dấu khi các xưởng hợp tác với những tên tuổi lớn của nghệ thuật thế giới: Picasso, Alexander Calder, Jean Cocteau, Jean Arp, Ai Weiwei, Tracey Emin hay Laure Prouvost. Từ đôi bàn tay nghệ nhân Murano, những ý tưởng táo bạo của các họa sĩ đã hóa thành thủy tinh, khiến đảo nhỏ này trở thành điểm giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Đỉnh cao của sự kỳ công chính là chiếc đèn chùm nặng 2.700 kg, mất nhiều năm mới hoàn thành, một minh chứng cho sức bền và độ tinh xảo của nghề thủy tinh Murano.
Sự thịnh vượng của Venice trong thương mại Biển Adriatic và Địa Trung Hải đã đưa thủy tinh Murano đi khắp châu Âu. Từ những chiếc gương lộng lẫy, bình hoa đến các bộ đèn chùm xa hoa, chúng trở thành biểu tượng cho sự giàu sang, đồng thời đem lại cho người nghệ nhân địa vị cao quý, thậm chí được phép kết hôn với con gái của giới quý tộc Venetian.
Ngày nay, kỹ thuật phức tạp như murrine (ghép gạch thủy tinh màu), incalmo (hàn ghép nhiều lớp thủy tinh), filigrana (cấy sợi thủy tinh vào khối trong suốt) hay sommerso (phối nhiều lớp màu trong khối thủy tinh) vẫn được duy trì, giúp Murano tạo ra những tác phẩm độc bản mà thế giới khao khát.
Những thương hiệu vang danh toàn cầu
Thủy tinh Murano nổi tiếng với nhiều kỹ thuật phức tạp, tạo nên những sản phẩm tinh xảo và độc đáo:
Venini: Được thành lập vào năm 1921, thương hiệu này nổi bật với sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Họ sử dụng kỹ thuật “murrine” (gạch thủy tinh) và “incalmo” (hàn ghép các loại thủy tinh nhiều màu sắc) để tạo ra các tác phẩm đầy màu sắc và tinh tế.
Barovier & Toso: Với lịch sử từ năm 1295, đây là một trong những công ty thủy tinh lâu đời nhất. Thương hiệu này nổi tiếng với kỹ thuật “sommerso”, tạo ra hiệu ứng lớp thủy tinh trong suốt tuyệt đẹp.
Seguso Vetri d’Arte: Thành lập năm 1933, Seguso nổi bật với kỹ thuật “filigrana” tinh xảo, sử dụng các sợi thủy tinh màu để tạo nên các họa tiết phức tạp bên trong khối thủy tinh trong suốt.
Cenedese: Thương hiệu này, ra đời vào năm 1946, gây ấn tượng với những thiết kế táo bạo, đặc biệt là bộ sưu tập “Aquarium” miêu tả các sinh vật biển một cách sống động và chi tiết.
Từ nay, hành trình chạm tay vào di sản Murano đã trở nên gần gũi hơn bao giờ hết. Ngày 1/7/2025, Vietnam Airlines khai trương đường bay thẳng Hà Nội – Milan, lần đầu tiên kết nối trực tiếp Việt Nam với Italy. Với tần suất ba chuyến khứ hồi mỗi tuần vào thứ Ba, Sáu và Bảy trên máy bay Boeing 787 hiện đại, chỉ sau khoảng 12 giờ, du khách Việt đã có thể đặt chân đến kinh đô thời trang và nghệ thuật của châu Âu.
Milan không chỉ là điểm đến sôi động, mà còn là cửa ngõ để hành khách khám phá Venice và từ đó, tìm đến Murano. Nơi ấy, trong ánh lửa hồng và những tiếng thổi thủy tinh ngân vang, một di sản ngàn năm của nước Ý vẫn đang tiếp tục được viết tiếp.
