Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn luôn xác định phát huy sức mạnh toàn dân tộc là nguồn lực chủ yếu để đấu tranh giành độc lập dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bác Hồ cũng đã từng nói rằng: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công.”

Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đoàn kết dân tộc luôn được xem là một trong những chủ trương quan trọng và xuyên suốt trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, không chỉ là việc giữ gìn và phát huy truyền thống đoàn kết lâu đời của dân tộc Việt Nam, mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước trong hiện tại và tương lai.

1. Đoàn kết dân tộc là truyền thống quý báu: Đảng xác định rằng đoàn kết dân tộc là truyền thống lâu đời của nhân dân Việt Nam, đã được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước. Đoàn kết là sức mạnh của dân tộc, là yếu tố then chốt trong các cuộc đấu tranh giành độc lập, bảo vệ tổ quốc và xây dựng xã hội mới.
2. Đoàn kết các dân tộc vì mục tiêu chung: Đảng chủ trương xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc với mục tiêu chung là vì độc lập, tự do của tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân, và vì sự nghiệp xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Điều này bao gồm sự gắn bó giữa các dân tộc, tôn giáo và các tầng lớp xã hội khác nhau.
3. Chính sách bình đẳng, tôn trọng và hỗ trợ các dân tộc thiểu số: Đảng luôn nhấn mạnh việc đảm bảo quyền bình đẳng giữa các dân tộc, tôn trọng và bảo vệ các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số. Đồng thời, Đảng và Nhà nước cũng đặc biệt chú trọng đến việc phát triển kinh tế – xã hội ở những khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa nơi các dân tộc thiểu số sinh sống, nhằm cải thiện đời sống và bảo đảm sự phát triển bền vững cho mọi thành phần trong xã hội.
4. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể: Đảng coi Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là hạt nhân trong việc xây dựng và phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể khác có vai trò tập hợp, động viên và phát huy tinh thần đoàn kết giữa các tầng lớp nhân dân, dân tộc và tôn giáo, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
5. Đoàn kết quốc tế: Ngoài việc đoàn kết trong nước, Đảng cũng chủ trương xây dựng mối quan hệ đoàn kết, hợp tác với các nước khác trên thế giới, đặc biệt là các nước trong khu vực và các nước có chung lý tưởng xã hội chủ nghĩa, vì hòa bình và phát triển toàn cầu.

Đoàn kết dân tộc đã được Đảng Cộng sản Việt Nam đề cập xuyên suốt trong nhiều kỳ Đại hội Đảng, từ giai đoạn đấu tranh giành độc lập, đến thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước. từ giai đoạn đấu tranh giành độc lập, đến thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước. Trong Đại hội lần thứ VI (1986), Đảng nhấn mạnh vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc như là yếu tố then chốt để thực hiện thành công công cuộc đổi mới và phát triển đất nước. Từ Đại hội VI trở đi, đoàn kết dân tộc tiếp tục được coi là nền tảng quan trọng trong các kỳ Đại hội: 

1. Đại hội lần thứ IX (2001): Đảng nhấn mạnh việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là một nhiệm vụ chiến lược để phát triển đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đại hội cũng tập trung vào việc khuyến khích sự tham gia của mọi thành phần trong xã hội, đặc biệt là các dân tộc thiểu số.
2. Đại hội lần thứ XI (2011): Đảng tiếp tục khẳng định vai trò của đoàn kết dân tộc, đề ra các chính sách nhằm củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Đại hội này cũng nhấn mạnh việc thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân.
3. Đại hội lần thứ XIII (2021): Trong Đại hội XIII, Đảng nhấn mạnh việc phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc để đưa Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển vào giữa thế kỷ XXI. Đoàn kết dân tộc được đề cập như một nhiệm vụ quan trọng nhằm tập hợp mọi lực lượng trong nước và quốc tế để xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Dân tộc Việt Nam luôn nêu cao tinh thần đoàn kết trong mọi hoàn cảnh. Trong đại dịch covid 19, đoàn kết dân tộc được thể hiện qua sự chung tay của Chính phủ, doanh nghiệp, và người dân trong việc ngăn chặn dịch bệnh và phục hồi kinh tế. Nhờ đó, chúng ta đã thành công trong việc kiểm soát dịch bệnh và duy trì mức tăng trưởng kinh tế ổn định so với nhiều quốc gia khác. 

Tinh thần đoàn kết trong những tình huống thiên tai, như gần đây nhất là cơn bão Yagi (bão số 3 năm 2024), cả nước và dân tộc chung tay cùng nhau vượt qua khó khăn, huy động sức người sức của để làm sao giảm thiểu những mất mát đau thương về tiền của và con người. Đó là sự chung tay của Đảng, nhà nước chính quyền, lực lượng quân đội và đặt biệt là toàn dân một lòng ủng hộ hướng về đồng bào đang gặp khó khăn. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu hậu quả do bão lũ gây ra mà còn thể hiện tinh thần “lá lành đùm lá rách” một truyền thống lâu đời của chúng ta.

Để gìn giữ và phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa, thời đại công nghệ phát triển một cách mạnh mẽ, chúng ta cần:

Giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nước: tiếp nối các giá trị lịch sử truyền thống mà ông cha ta để lại, cần nâng cao nhận thức, giáo dục thế hệ trẻ có trách nhiệm với đất nước. Truyền thống yêu nước không đơn thuần là sự hy sinh đấu tranh giành độc lập, mà ở thời đại ngày nay, các bạn trẻ phải làm sao để ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật giúp đất nước phát triển kinh tế để trở thành nước phát triển. 

Phát huy tinh thần tương thân tương ái: vận dụng công nghệ để cải tiến kỹ thuật, giúp gia tăng sản xuất, hỗ trợ để cùng nhau tiến bộ, vượt khó. 

Thông qua các hoạt động giáo dục, học sinh, sinh viên nên được khuyến khích tham gia các hoạt động vì cộng đồng, từ thiện, và các chương trình phát triển xã hội để hiểu rõ hơn về giá trị của sự đoàn kết và chung tay xây dựng đất nước.

Thời đại thông tin số mở ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đem lại những thách thức lớn, như sự lan truyền thông tin sai lệch hoặc gây chia rẽ xã hội. Các thế lực chống phá luôn lợi dụng để thông tin xuyên tạc các nền tảng tư tưởng của Đảng, làm mất lòng tin trong nhân dân. Do đó, ngoài việc sàng lọc thông tin, mỗi người dân cần đóng vai trò như một chiến sỹ trên mặt trận thông tin. 

 Đảm bảo bình đẳng và công bằng xã hội sẽ tạo niềm tin trong dân, giúp xây dựng đất nước ngày càng phát triển.

Bảo tồn bản sắc dân tộc cũng là đoàn kết dân tộc, thúc đẩy hội nhập, tiếp thu tinh hoa thế giới nhưng vẫn giữ vững các truyền thống tốt đẹp. 

Tóm lại, để giữ gìn và phát huy đoàn kết dân tộc là chủ trương và đường lối xuyên suốt của Đảng ta, rất cần có sự đồng lòng của mọi tầng lớp xã hội, từ mỗi người dân đến gia đình và các tổ chức. Đoàn kết sẽ là chìa khóa, góp phần để phát triển bền vững trong thời đại hiện nay và tương lai.