Vớỉ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ Singapore, hãng hàng không quốc gia Singapore Airlines và sân bay Changi sẽ sớm bay cao và lấy lại vị trí “cửa ngõ hàng không” của châu Á. Biên tập viên về hàng không Karamjit Kaur của tờ Straits Times nhận định như vậy.

Không để SIA chúi mũi

Thông điệp rất to và rõ ràng. Singapore không thể để hãng hàng không quốc gia SIA chúi mũi trong cơn khủng hoảng tồi tệ nhất mà ngành hàng không thương mại thế giới từng chứng kiến.

Trung tâm hàng không châu Á – Thái Bình Dương (CAPA) dự báo rằng đến cuối tháng 5, phần lớn các hãng hàng không sẽ phá sản. SIA nhất định sẽ không có tên trong danh sách đó.

“Thông qua hỗ trợ của chính phủ cho ngành hàng không, và nếu cần thiết sẽ có những hỗ trợ trực tiếp, chúng ta sẽ chắc chắn rằng SIA sẽ có thể vượt qua giai đoạn này mà không bị tổn hại”, Phó Thủ tướng Heng Swee Keat phát biểu tại quốc hội trong phiên họp cuối tháng 3 khi công bố gói hỗ trợ kinh tế thứ hai có tên là Hội nhập (Resilience) trị giá đến 48,4 tỉ SGD.

Ảnh minh họa. (Ảnh: SIA).

Cửa ngõ hàng không thế giới

Kế hoạch hỗ trợ không chỉ là cứu SIA mà thôi, mà cần phải nhìn xa hơn tình trạng sống còn của Changi với vai trò là cửa ngõ hàng không (air hub). Phó thủ tướng Heng nhận định: “Một hãng SIA bị thu nhỏ sẽ làm hao mòn khả năng hồi phục của air hub từ cuộc khủng hoảng hiện nay”.

Ngược lại, điều này cũng có những hệ quả tích cực đối với nền kinh tế, khi mà cửa ngõ hàng không Changi hỗ trợ cho các ngành kinh tế quan trọng như du lịch, sản xuất và hậu cần. Các đường bay dày đặc sẽ giúp các công ty có trụ sở ở Singapore tiếp cận các cơ hội ở nước ngoài tốt hơn và giúp Singapore trở thành nên thu hút các tập đoàn ngoại quốc đang tìm cách làm ăn ở châu Á.

Năm ngoái, tập đoàn SIA Group bao gồm hãng hàng không SIA, hãng hàng không khu vực SilkAir, hãng giá rẻ Scoot và SIA Cargo chiếm đến hơn 50% lượng hành khách và hàng hóa tại sân bay Changi.

Mạng đường bay trải rộng của tập đoàn – với SIA và SilkAir bay đến 94 điểm đến ở 34 nước trước khi dịch Covid-19 bùng phát – cũng thu hút các hãng bay ngoại bay đến Singapore để tìm cách kết nối với phần còn lại của thế giới.

Hỗ trợ cần thiết

Như các hãng hàng không và các công ty dịch vụ liên quan, SIA sẽ nhận được hỗ trợ để chi trả tiền lương cho nhân viên và các trợ giúp khác như giảm bớt tiền thuê phòng chờ (lounge) và văn phòng ở sân bay Changi. Mới nhất là việc miễn phí đậu máy bay đã được gia hạn thêm từ cuối tháng 7 thành cuối tháng 10.

Ngoài ra, SIA còn được quăng cái phao cứu sinh trị giá 15 tỉ SGD từ quỹ Temasek vốn sở hữu 55% cổ phần của hãng. Kế hoạch là phát hành trái phiếu bắt buộc có thể chuyển đổi và bán cổ phiếu mới đến các cổ đông hiện tại. Temasek cam kết sẽ mua lại cổ phiếu và trái phiếu mà không ai mua.

Trong khi đó, SIA cũng thu xếp được 4 tỉ SGD vốn bắc cầu với DBS Bank. Thanh khoản đóng vai trò quan trọng đối với SIA vốn cắt giảm 96% năng lực cung tải và buộc phải cho “nằm đất” 138/147 máy bay của SIA và SilkAir. Trước khi cắt giảm, số chuyến bay của SIA Group vượt quá 250 chuyến mỗi ngày từ sân bay Changi.

Quan hệ cộng sinh

Khó có thể đoán trước cuộc khủng hoảng sẽ kéo dài bao lâu. Nhưng khi kinh tế toàn cầu hồi phục, SIA cần phải sẵn sàng cất cánh để vị trí cửa ngõ hàng không sớm hồi phục và không bị tước đoạt. Số phận của cả hai chưa bao giờ hòa quyện làm một như vậy.

Các chuyên gia hàng không kỳ cựu sẽ nhớ rõ rằng năm 2003 – khi quan hệ giữa SIA và các nghiệp đoàn vô cùng căng thẳng trong lúc dịch SARS hoành hành – nguyên Thủ tướng Lý Quang Diệu đã nó rất rõ sự lựa chọn của ông. Nếu phải chọn giữa hãng hàng không quốc gia và vị thế cửa ngõ hàng không, ông sẽ chọn cái thứ hai.

Nhiều thay đổi kể từ thời điểm đó đã đưa hai lựa chọn – tức hai thái cực – gần lại với nhau hơn. Nhu cầu đi lại hàng không bùng nổ trong vòng 10-12 năm qua đã gia tăng mức độ cạnh trạnh giữa các hãng bay và dẫn đến sự hình thành của các hãng mới, đặc biệt là các hãng bay giá rẻ.

Các sân bay trong khu vực đang tăng cường năng lực hoạt động. Điều này đem lại thách thức cho sân bay Changi và vai trò cửa ngõ hàng không của Singapore. Các loại máy bay đời mới có khả năng bay tầm xa hơn đã đe dọa khả năng trụ vững của một sân bay quá cảnh như Changi.

Ông Abbas Ismail, trưởng bộ môn quản lý hàng không dân dụng của trường Temasek Polytechnice, phát biểu rằng: “Singapore đã có nhiều đối thủ cạnh tranh cũng như bây giờ hành khách có quá nhiều hãng bay để lựa chọn”.

Khi công nghiệp hàng không phát triển, mối quan hệ cộng sinh giữa sân bay và các hãng hàng không chủ nhà càng bền chặt.

“Nếu bạn nhìn vào các air hub trên thế giới, các cửa ngõ hàng không hoặc là được một hãng hàng không địa phương rất mạnh hỗ trợ – như Dubai, Doha và Singapore chẳng hạn, hoặc là một thành phố rất thu hút du khách từ mọi nơi – như Bangkok, London và New York”, ông Abbas nhận định.

Khi nền kinh tế của Singapore tiếp tục phát triển, vai trò dẫn dắt sự phát triển quốc gia của SIA cũng như vậy – chuyên gia hàng không Abbas nói.

“Singapore không thể phụ thuộc vào một hãng hàng không ngoại quốc để đáp ứng nhu cầu hàng không trong nước. Nền kinh tế chung ta phụ thuộc vào lượng khách quốc tế đi và đến Singapore. Chúng ta không thể bị tính khí thất thường, tính đồng bóng của một hãng hàng không ngoại lai bắt giữ làm con tin”, ông Abbas nói.

Sức mạnh không ai có

Ngược với tình huống trên, người ta đánh giá cao lý do tại sao Singapore cho là quan trọng khi hãng hàng không quốc gia vững mạnh. Tức là mọi người đồng lòng cứu SIA, gián tiếp là số phận của Changi.

Giáo sư Guido Gianasso, một chuyên gia hàng không từ Trường Kinh doanh Nanyang thuộc Đại học Kỹ thuật Nanyang, nói rằng: “So với các hãng hàng không khác, SIA có một thế mạnh rất quan trọng: chính phủ, các nghiệp đoàn và mọi người Singapore đồng lòng để cứu hãng. Đây không phải là chuyện dành cho các hãng hàng không châu Âu hoặc Hoa Kỳ”.

SIA vẫn chưa thoát khỏi bóng mây đen và nhân viên của hãng hiện đang bị giảm lương phải chuẩn bị tinh thần là tình hình khó khăn sẽ kéo dài một thời gian.

Tuy nhiên, họ có thể an tâm khi biết rằng không như các hãng khác sẽ bị phá sản, hãng bay của họ vẫn tồn tại.
Covid-19 sẽ qua đi và khi đó, cơ hội mới sẽ đến với ai còn sống sót. Sẽ có các vụ sáp nhập, các hãng yếu ớt sẽ biến mất.

Các hỗ trợ tài chính thiết yếu giúp SIA giữ được vị trí của mình trong giai đoạn đầy thách đố. Điều đó có nghĩa SIA Group có thể có cơ hội thâu tóm các hãng khác – nhà phân tích hàng không độc lập Brendan Sobie nhận định.
SIA phải chờ đến ngày đó. Và khi thời cơ đến, hãng phải nhanh chóng tận dụng sự hồi phục của nền kinh tế. Với sự hỗ trợ mạnh mẽ của nước ngoài, không có lý do gì mà hãng hàng không quốc gia Singapore Airlines không thể cất cao cánh trở lại.

Cre: Ricky Hồ – The Saigon Times

Nguyen Xuan Nghia – COMM