Nằm trọn vẹn trong lòng thủ đô Rome của Ý, Vatican chỉ rộng khoảng 44 ha, với dân số chưa tới 1.000 người. Thế nhưng, đây lại là trung tâm đầu não của Giáo hội Công giáo toàn cầu nơi Đức Giáo hoàng cư ngụ và điều hành công việc thiêng liêng của hơn 1,3 tỷ tín đồ trên khắp các châu lục.
Được thành lập chính thức năm 1929 thông qua Hiệp ước Lateran giữa Tòa Thánh và chính phủ Italy, Vatican mang đầy đủ yếu tố của một quốc gia có chủ quyền: Có quân đội riêng, có hộ chiếu, hệ thống bưu chính, đài phát thanh, ngân hàng trung ương và cả đồng tiền Euro phiên bản Vatican được phát hành giới hạn. Dù diện tích khiêm tốn, nhưng Vatican không hề nhỏ bé trong lịch sử, tôn giáo và nghệ thuật nhân loại.
Hằng năm, hàng triệu người từ khắp nơi trên thế giới đổ về Vatican không chỉ để hành hương mà còn để chiêm ngưỡng một không gian chứa đựng cả nghìn năm văn hóa và tín ngưỡng. Điểm đến đầu tiên trong hành trình ấy là Nhà thờ Thánh Phêrô (St. Peter’s Basilica), một trong những công trình tôn giáo vĩ đại nhất thế giới.
Được xây dựng trên phần mộ của Thánh Phêrô, vị Giáo hoàng đầu tiên, công trình này đã trải qua hàng thế kỷ để hình thành và hoàn thiện. Từ thế kỷ IV dưới thời Hoàng đế Constantine, đến thế kỷ XVI khi những tên tuổi huyền thoại như Michelangelo, Raphael, Bramante, Bernini tham gia thiết kế và kiến tạo, Nhà thờ Thánh Phêrô ngày nay là kết tinh của tài năng nghệ thuật và niềm tin tâm linh.
Du khách bước vào nhà thờ sẽ không khỏi choáng ngợp trước mái vòm khổng lồ cao hơn 136 mét, biểu tượng dễ nhận biết nhất của thành Rome. Bên trong, kiệt tác điêu khắc “Pietà” của Michelangelo tạc Đức Mẹ Maria ôm thân xác Chúa Giêsu được bảo vệ nghiêm ngặt trong lớp kính chống đạn. Chính giữa gian cung thánh là Baldacchino, mái che bàn thờ bằng đồng được Bernini thiết kế với chiều cao tương đương một tòa nhà bốn tầng. Và ngay bên dưới, chính là phần mộ thiêng liêng của Thánh Phêrô, nơi khởi nguồn quyền lực Giáo hoàng.
Rời nhà thờ, bạn sẽ bước ra Quảng trường Thánh Phêrô, nơi có thể chứa hơn 300.000 người trong các dịp lễ trọng. Thiết kế hình oval với 284 cột khổng lồ xếp thành vòng tay rộng mở, quảng trường là nơi Giáo hoàng ban phép lành “Urbi et Orbi” vào mỗi dịp Giáng sinh và Phục sinh. Giữa quảng trường là một cột obelisk Ai Cập được mang về từ thế kỷ I, như một chứng nhân cổ đại đứng giữa thời hiện đại.
Vào các ngày trong năm, nơi đây yên bình và rộng lớn, nhưng vào những dịp lễ quan trọng, Vatican như sống dậy trong biển người. Họ đứng dưới nắng, dưới mưa, chờ một khoảnh khắc được tận mắt nhìn thấy Đức Giáo hoàng xuất hiện từ ban công.
Bên cạnh giá trị tôn giáo, Vatican còn là “kho báu nghệ thuật” với các bộ sưu tập vô giá trong Bảo tàng Vatican và Nhà nguyện Sistine. Nhưng không dừng lại ở việc lưu giữ quá khứ, quốc gia tí hon này đang ứng dụng công nghệ hiện đại để gìn giữ di sản. Mới đây, Vatican đã hợp tác với Microsoft để xây dựng mô hình 3D toàn diện của Nhà thờ Thánh Phêrô, giúp bảo trì công trình và quản lý dòng khách hiệu quả hơn. Hệ thống chiếu sáng LED hiện đại cũng được lắp đặt nhằm bảo vệ màu sắc nguyên gốc của các tác phẩm nghệ thuật, đồng thời giảm tiêu thụ năng lượng.
Dù mang vẻ huyền bí và linh thiêng, Vatican vẫn có một nhịp sống thường nhật đáng yêu. Những chiếc xe mini mang biển số “SCV” (Stato della Città del Vaticano) chạy chầm chậm qua các con đường lát đá cổ kính. Các tu sĩ, lính gác và nhân viên làm việc trong không khí trang nghiêm nhưng gần gũi. Ẩm thực tại đây chịu ảnh hưởng sâu đậm từ phong vị Ý, và ngay cả quán cà phê trong bảo tàng Vatican cũng phục vụ món espresso đậm đà mang đậm phong cách Rome.
Giữa một thế giới không ngừng chuyển động, Vatican tồn tại như một biểu tượng bền vững của đức tin, nghệ thuật và nhân văn. Dù diện tích chỉ như một công viên lớn, nhưng nơi đây lưu giữ những giá trị vượt thời gian. Hành trình đến Vatican không chỉ là một chuyến đi du lịch, mà là cuộc đối thoại giữa con người với cái đẹp, cái thiêng và những tầng sâu của lịch sử.
Và đôi khi, chính ở những điều nhỏ bé nhất, ta lại tìm thấy những ý nghĩa lớn lao nhất. Vatican, quốc gia nhỏ nhất thế giới, nhưng sức ảnh hưởng thì không thể đong đếm bằng thước đo thông thường. Đó là một cuộc gặp gỡ mà bất kỳ ai cũng nên trải qua, ít nhất một lần trong đời.
