Trong thời gian gần đây, ngành hàng không thế giới đã chứng kiến nhiều vụ cháy Pin Lithium dự phòng gây hậu quả nghiêm trọng. Các sự cố đáng chú ý bao gồm vụ cháy trên chuyến bay của Air Busan (28/01/2025), Hong Kong Airlines (20/3/2025), China Southern Airlines (31/5/2025) buộc phải hạ cánh khẩn cấp. Những vụ việc này cho thấy mức độ nghiêm trọng và nguy cơ tiềm ẩn về cháy nổ do vận chuyển Pin Lithium dự phòng trên các chuyến bay. Tổng công ty Hàng không Việt Nam (TCTHK) đã và đang khẩn trương triển khai các biện pháp mạnh mẽ nhằm siết chặt công tác kiểm soát an toàn, giảm thiểu tối đa rủi ro cho hành khách và chuyến bay.
Quy định hiện hành và biện pháp kiểm soát của TCT HKVN
Hiện tại, chưa có quốc gia nào cấm hoàn toàn việc mang Pin Lithium dự phòng lên tàu bay, nhưng nhiều hãng hàng không và quốc gia đã áp dụng các quy định rất nghiêm ngặt. Điển hình như Hàn Quốc giới hạn tối đa 5 viên pin dưới 100Wh, cấm pin trên 160Wh, yêu cầu pin phải mang theo người và cấm sạc trên máy bay. Các hãng hàng không Hàn Quốc như Air Busan, Korean Air, Asiana Airlines, Jeju Air, T’way Air, Jin Air đã siết chặt quy định, yêu cầu không để pin trong ngăn hành lý phía trên, bảo vệ pin khỏi đoản mạch, và thông báo ngay khi có dấu hiệu bất thường. Trung Quốc cũng có quy định nghiêm ngặt, cấm mang pin không rõ thông số và giới hạn số lượng pin được phép mang theo.
Trên cơ sở tuân thủ các quy định của ICAO, IATA và Cục Hàng không Việt Nam, TCTHK đã cụ thể hóa các quy định về vận chuyển Pin Lithium trong Chương trình An ninh hàng không, Quy định phục vụ hành khách và Hướng dẫn khai thác hàng hóa.
Các quy định chính bao gồm:
Thiết bị điện tử cầm tay dùng Pin Lithium: VNA quy định chỉ được mang cho nhu cầu cá nhân, khuyến khích mang trong hành lý xách tay. Pin lithium-metal dưới 2g Lithium; Pin Lithium-ion dưới 100 Wh. Nếu để trong hành lý ký gửi, phải có biện pháp ngăn kích hoạt vô ý.
Pin dự phòng: Hành khách chỉ được mang phục vụ nhu cầu cá nhân và bảo vệ chống đoản mạch (dán băng dính các đầu cực hoặc để trong hộp/túi bảo vệ). Pin lithium metal không quá 2g lithium; Pin lithium ion không quá 100 Wh. Chỉ được mang theo người và hành lý xách tay.
Pin Lithium-ion công suất 100 Wh đến 160 Wh: Đối với thiết bị điện tử cầm tay, hành khách được phép mang theo người, hành lý xách tay, hành lý ký gửi và phải được người khai thác tàu bay chấp nhận. Đối với pin dự phòng, mỗi hành khách được mang tối đa 02 viên, phải bảo vệ chống đoản mạch, và chỉ được mang theo người và hành lý xách tay với sự chấp thuận của người khai thác tàu bay.
Ngay sau các vụ cháy Pin Lithium dự phòng trên các chuyến bay của các hãng hàng không trên thế giới, VNA đã nhanh chóng triển khai các giải pháp bổ sung:
Truyền thông và Khuyến cáo:
VNA đã cập nhật và khuyến cáo về vận chuyển Pin Lithium trên website Vietnam Airlines. Nhân viên thủ tục và tiếp viên khuyến cáo hành khách lấy Pin Lithium dự phòng ra khỏi hành lý xách tay, để nơi dễ quan sát và không được sạc từ cổng USB hoặc sử dụng để sạc thiết bị cá nhân trong suốt chuyến bay. Bổ sung vào bảng hướng dẫn an toàn bay (Safety Instruction) để trong túi ghế phía sau của hành khách và phim hướng dẫn an toàn bay (Safety Demo) về vận chuyển Pin Lithium. Bổ sung biển, bảng thông báo khuyến cáo tại quầy/kiosk check-in, phòng chờ, cửa ra tàu bay. Thực hiện phát thanh khuyến cáo Pin Lithium dự phòng lần 2 sau khi tàu bay bay bằng
Biện pháp hỗ trợ và kiểm soát trực tiếp:
VNA triển khai phát túi nilon có niêm phong cho hành khách để đựng Pin Lithium dự phòng khi qua kiểm tra an ninh và thông báo cho tiếp viên về chỗ ngồi của hành khách mang pin để tiện nhắc nhở và kiểm soát trên chuyến bay. Nhân viên thủ tục thông tin cho tiếp viên về hành khách mang pin dự phòng lên chuyến bay (qua code LITH trong danh sách khách). Tất cả hành lý xách tay chuyển thành hành lý ký gửi phải được soi chiếu tại an ninh hoặc kiểm tra trực quan để loại bỏ vật phẩm nguy hiểm, đặc biệt là pin lithium dự phòng.
Huấn luyện và Ứng phó:
Ban An ninh Hàng không đã phối hợp với Cảnh sát PCCC Hà Nội thử nghiệm quy trình chữa cháy và khói đối với Pin Lithium trên tàu bay, đáp ứng yêu cầu. Toàn thể tiếp viên được huấn luyện đầy đủ các phương thức chữa cháy/khói Pin Lithium dự phòng và sử dụng các trang thiết bị có sẵn trên tàu bay.
Với thực trạng như hiện nay, việc nâng cao nhận thức, cảnh giác về pin lithium là điều cần thiết. Hành khách cần nắm được các quy định mới để đảm bảo an toàn cho chuyến bay, và cũng là đảm bảo an toàn cho bản thân.
Thông tin rất hữu ích